महिनावारी रोकिनु गर्भ रहेको संकेत हो ?

महिनावारी नियमित रुपमा भइरहेको थियो तर एक्कासि रोकियो भने गर्भ रहेको वा अरु केही कारणले हो भन्ने मनमा आउँछ । तर महिनावारी रोकिनुसँगै तौल बढिरहेको छ, टाउको दुख्छ, वाकवाकी लाग्छ, थकान महसुस हुन्छ भने त्यो गर्भ रहेको संकेत हुनसक्छ ।

यो आवश्यक छैन कि गर्भावस्थामा प्रवेश गर्दा मात्र महिनावारी रोकिन्छ । गर्भावस्थाबाहेक अन्य कारणले पनि महिनावारी रोकिन सक्छ ।

गर्भावस्था बाहेक अन्य धेरै कारणले महिनावारी छुटेको वा ढिलो हुने गर्छ । यसका सामान्य कारण असन्तुलित हार्मोनदेखि लिएर गम्भीर चिकित्सा समस्या समेत हुनसक्छन् । सामान्यतया महिनावारी चक्र पहिलो महिनावारी र रजोनिवृत्तिको समयमा अनियमित हुन्छ । महिनावारी सामान्यतया हरेक २८ दिनमा हुन्छ । यद्यपि, एक स्वस्थ अवधि चक्र २४ देखि ३४ दिनसम्म रहन सक्छ । यदि यो चक्रभित्र महिनावारी भइरहेको छैन भने यसका विभिन्न कारण हुनसक्छन् ।

महिनावारी रोकिने कारण

महिनावारी नहुनुको कारण मधुमेह र थाइराइड पनि हुनसक्छ । यदि कुनै महिला मधुमेह वा थाइराइडबाट पीडित छिन् भने यसको प्रत्यक्ष असर उनको महिनावारीमा पर्छ । महिनावारी अनियमित हुने र धेरै महिनासम्म रोकिने हुनसक्छ । यस अवस्थालाई एमेनोरिया भनिन्छ ।

‘हाइपरप्रोलेक्टिनेमिया’ प्रोलाक्टिन हार्मोन बढी भएर, पाठेघरमा सिस्ट पलाउँदा पनि महिनावारी रोकिन सक्छ । पोलिस्टिक ओभरियन डिजिज (पिसिओडी)मा पनि महिनावारी गडबड हुने महिनावारी रोकिने समस्या देखा पर्न सक्छ ।

कुनै पनि प्रकारको संक्रमणले महिनावारीलाई प्रत्यक्ष असर गर्न सक्छ । पिसाबमा संक्रमणको कारण शरीरमा तनाव सिर्जना भएर महिनावारीलाई असर गर्न सक्छ । तनावपूर्ण जीवनशैली छ भने तनावले कोर्टिसोल उत्पादन बढाउँछ । यसले गर्दा महिनावारीमा ढिलाइ हुन्छ ।

बच्चालाई दूध खुवाइरहेको बेला र मोनोपोजमा पनि महिनावारी रोकिन्छ । साथै महिनावारी रोकिने अप्राकृतिक कारणमा एकदमै धेरै व्यायाम गर्ने, खानामा आइरन कम खाने, तौल एकदमै बढेको वा घटेको छ वा गर्भ निरोधक उपाय अपनाएको छ भने त्यस्तो अवस्थामा पनि महिनावारी रोकिन्छ ।

अहिले जीवनशैलीमा धेरै परिवर्तन र मोटोपनका कारण ‘प्रिमेच्योर ओभरियन फेलिएर’ समय भन्दा अघि नै अण्डाशयले काम गर्न छोड्दा पनि महिनावारी रोकिन सक्छ । डिप्रेसन र एन्जाइटीको औषधि खाइरहेको महिलामा पनि महिनावारी गडबड हुने तथा रोकिने हुनसक्छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

गर्भावस्थामा मोटोपन भए के-के समस्या हुनसक्छ ? (भिडियो)

कुन बेला जाँच गर्ने ?

महिनावारी नहुँदा कति दिनपछि प्रेग्नेन्सी परीक्षण गराउनुपर्छ भन्ने प्रश्न धेरै महिलाको मनमा हुनसक्छ । महिनावारी नियमित छ भने अन्तिम महिनावारीको पहिलो दिनको चार हप्तापछि घरमै प्रेग्नेन्सी टेस्ट गर्न सकिन्छ । महिनावारी चक्र २८ दिनको छ भने यो गर्भावस्था जाँच गर्ने सही समय हो ।

पहिले नियमित महिनावारी भइरहेका महिला एक्कासि महिनावारी रोकियो भनेर आउँछन् भने सबैभन्दा पहिले त गर्भ रहेको छ कि छैन भनेर नै जाँच गरिन्छ । नियमित भइरहेको महिनावारी तीन महिनासम्म भएन, तौल बढिरहेको छ, कपाल बढेको छ, डण्डीफोर आएको छ भने जाँच गर्न अस्पताल जानुपर्छ ।

अहिले तनावको समस्या धेरैमा देखिने भएकाले तनाव छ कि छैन, गर्भ निरोधक साधनको प्रयोग गरेको छ कि, एनिमिया छ कि, शिष्ट छ कि छैन, हार्मोनको गडबडी भएको छ कि छैन लगायतको जाँच गरिन्छ ।

महिनावारी रोकिनुको कारण गर्भधारण हो भने अल्ट्रासाउन्ड गरिन्छ र त्यही अनुसार हेरचाहको सल्लाह दिइन्छ । अन्य कारण हो भने महिनावारी रोकिएको कारण थाहा पाएपछि त्यसको उपचार गरेर महिनावारी नियमित हुन्छ ।